Миний ёс зүй

Би энэ улирал компьютерийн ёс зүй ба хууль гэдэг хичээл үзэж байгаа. Маргааш би "Миний ёс зүй" гэдэг нэртэй эссе бичиж хураалгах ёстой. Багш гараар бичиж хураалгахыг шаарддаг болохоор үзэг цаас гаргаж ирээд бичдэг баатар болох гэтэл ойрд үзэг бариагүй мойног хуруунууд маань эвлэхгүй, байнга backspace хийдэг болохоор баллаж сохлоод болсонгүй ээ. Бас дээр нь багшаас өөр хүн уншихгүй гэж бодохоор нэг л бичих хүсэл төрөөгүйн улмаас Монгол хэл мэддэг бүх хүнийг уншиг гээд өөрийнхөө мөхөс бодлынхоо хэсгээс тасдан цахим ертөнцөөр нэг цацюу гэж шийдэвээ. Миний бодлын талаар урмын үг үлдээвэл баярлах боловч шүүмжлэлд ч гэсэн эмзэглэхгүй байхаа :)

     Хорин жилийн амьдралдаа муу муухай зүйлс бас ганц нэгхэн зөв үйл хийж байжээ. Хүн байх тухайтад олигтой бодолгүй болохоор бусад хүн хийдэг л юм чинь гэсэн байдлаар буруу үйлс хийсэн ч, буурлуудын дэргэд байж үгийг нь сонссон болохоор бас тодорхой хэмжээгээр ёс зүйтэй байжээ.

     Бидний цаг үед замбраагаа алдсан хэтэрхий их мэдээлэл, хэтэрхий ухаантай эрдэмтэд, хэтэрхий олон сургааль гээд миний эргэн тойронд байгаа юм бүхэн савнаасаа хальж намайг урсгалдаа живүүлж ухаан бодолыг маань ийш тйиш нь хөтлөн төөрөгдүүлж яг юу үнэн болоод юу худал болохыг ойлгохын аргагүй болтол эргэлзүүлсэн юм. Нэг хэсэг мөнгөтөй байвал бүх юм болох мэт, нэг хэсэг зөвхөн даянч шиг л байвал болох юм байна гэж боддог байв. Ийш тийшээ савсан бодол маань бага зэрэг тэнцвэрээ олж, надад юу тохирох яаж амьдарвал болох зэргийг ойлгож эхлээд байх шиг. Тэр бодлоосоо хуваалцая.

     Энэ бол миний амьдрал. Буруу эсвэл зөвийг би өөрөө тодорхойлно. Би сайн хүн байхыг хүсдэг. Авид бурхан шиг гэгээрч, Мял Богд шиг өөрийгөө бусдын сайн сайханд зориулж чадахгүй ч гэлээ би чадлынхаа хэрээр хүний дайтай хүн байж бусадтай дэм дэмэндээ амьдрахыг хичээдэг. Үнэхээр завгүй, эсвэл их ядарсан үедээ хүний гуйлтыг хоосон буцаадагаа бас нуухгүй ээ. Хүн болгонтой чин сэтгэлээсээ харьцахыг хүсэвч үзэл бодол таарахгүй нэгэн байх ба бас би тоож харьцахааргүй мунхаг эсвэл намайг тоож харьцахааргүй мундаг хүмүүс байх юм аа. Мунхаг хүмүүстэй хэт шударга харьцвал бүдүүлэг балмад болчих гээд, мундаг хүмүүстэй хэт хүндлэлтэй харьцвал бялдууч зан болчих гээд хэцүү юм аа. Өөрийгөө хэт дөвийлгөн бусдаас илүү мэт боддог үе байсан ч сүүлд өөрийнхөө хэн гэдгийг үнэнээр мэдэх нь зөвийг ойлгосон. Бусдад өөрийгөө магтсан хүний үгэнд хамгийн их дургүйцдэг болсон ба энэ  нь ёс зүйгүй асуудал гэж бодож байна. Ажилдаа эзэн бололгүй хий цалин авдаг хүмүүс сургуулийн маань ганц нэг багш нараас эхлээд байгаа. Тэдэн шиг болохгүйг үнэнгээсээ хичээдэг. Хууль зөрчих бол байж болшгүй асуудал мэт. Тэгэхдээ Сталин шиг хүүхдээ хүртэл золиосолохоор зарчмын хэнхэг байж болохгүй байхаа. Элбэг дэлбэг хангалуун амьдрах хүсэлээ хууль зөрчилгүй цэвэр шударга хөдөлмөрөөрөө бүтээхийг хүснэ. Шинэ үеийн залуучууд энэ нийгэмд гэрэл гэгээ авчирч чадах ба би тэдний нэг нь байж чадна гэж итгэдэг.

     Энэ мэтчилэн элдэв бодол, баримтлахыг хүсдэг зарчимтай, түүнийгээ биелүүлэхийг хичээдэг ч эд бүгд насыг бартал энэ чигээрээ үлдэхгүйг мэдэж байна. Гэвч өөртөө зөв гэсэн амьдралаар амьдарч, өөртөйгөө зөрчилдөхгүйхэн шиг явбал надаар зогсохгүй нийгэмд маань ч тустай байх.